سوالات متن درس ۱۳ تاریخ دهم انسانی

: کشاورزی و دامداری

۱ـ منابع مهم درآمد سلسله های حکومتی ایران چه بود؟
پاسخ: مالیات های بخش کشاورزی.

۲ـ اقوام و طایفه های صحراگرد و دامدار آریایی چگونه به یکجا نشینی و کشاورزی روی آوردند؟
پاسخ: آنان در نتیجه تماس و همزیستی با بومیان ایران و همسایگان خود در بین النهرین.

۴ـ اساس زندگی اقتصادی ایرانیان در عصر باستان چه بود؟
پاسخ: کشاورزی.

۵ـ عمده ی جمعیت ایران در دورهی باستان را چه کسانی تشکیل میداد؟
پاسخ: روستائیان.

۶ـ مهم ترین محصولات کشاورزی در ایران باستان چه بود؟
پاسخ: عبارت بود از جو گندم برنج میوه و سبزی که به صورت دیم و آبی کشت میشدند.

7ـ کشاورزی در دورهی باستان چگونه زمین ها و باغ ها را آبیاری می کردند؟
پاسخ: با استفاده از آب رودخانه ها، چشمه ها و قنات ها.

۸ـ روستائیان ایرانیان باستان در کنار فعالیت های کشاورزی به چه کار دیگری می پرداختند؟
پاسخ: معمولا تعدادی دام شامل گوسفند بز گاو اسب و شتر پرورش می داند.

۹ـ در ایران باستان بیشتر زمینهای کشاورزی(و حتی گله های دام) متعلق به چه کسانی بود و چگونه اداره می شد؟
پاسخ: متعلق به خاندان شاهی، مقامات حکومتی، اشراف، روحانیون بزرگ و سرپرستان معابد و یا سرپرستان آتشکده ها بود. آنان از طریق نمایندگان خود املاکشان را اداره می کردند و یا اجاره می داند.

۱۰ـ شاهان هخامنشی به منظور تشویق و توسعه ی کشاورزی چه اقداماتی انجام دادند؟
پاسخ: ۱: افرادی را که اقدام به آبادانی زمین های بایر می نمودند تا پنج نسل از پرداخت مالیات معاف میکرد. ۲: کَندن قنات، احداث بند و یا سد بر روی رودها، و حفر نهر برای انتقال آب.

ـ کَندن قنات از ابتکارات چه کسانی می باشد؟
پاسخ: ایرانیان باستان.

۱۲ـ هدف ایرانیان باستان از کندن قنات چه بود؟
پاسخ: برای تامین آب در نواحی خشک و کم باران بود.

۱۳ـ احداث و نگهداری قنات ها سد ها و راه ها بر عهده ی چه کسانی بود؟
پاسخ: حاکمان و مالکان بزرگ

۱۴ـ در دوران ساسانی به رئیس روستاییان و کشاورزان چه می گفتند؟
پاسخ: واستریوشان سالار.

۱۵ـ وظیفه ی واستریوشان سالار چه بود؟
پاسخ: ۱: گرداوری مالیات های کشاورزان، ۲: تلاش برای توسعه و ترویج آبادانی و کشاورزی.

۱۶ـ هدف دولت ساسانیان از ایجاد سدها و آب بندهای متعدد بر رودها به خصوص رودهای دجله و فرات و کارون چه بود؟
پاسخ: آبیاری زمینهای کشاورزی.

17ـ در دورهی ساسانیان کشاورزی در کدام منطقه توسعهی زیادی پیدا کرد؟
پاسخ: در زمینهای حاصل خیز بین النهرین(آسورستان/سواد)، خوزستان و سیستان.

۱۸ـ مالیات و اجاره بهای ِ کشتزارهای کدام منطقه منبع درآمد زیادی برای ساسانیان بود؟
پاسخ: آسورستان.

۱۹ـ چه عاملی در اواخر دورهی ساسانیان ضربه ی سنگینی بر اقتصاد آنان وارد کرد؟
پاسخ: طغیان رودخانه های دجله و فرات و خراب شدن آب بندها و سدّها

20- گسترش راه ها و توسعه ی تجارت در عصر باستان چه تاثیری بر کشاورزی داشت؟
پاسخ:کشت گونه های جدیدی از گیاهان و درختان در سرتاسر قلمرو پهناور سلسله های ایران ، معمول گردید. همچنین در آن عصر ، گونه هایی از گیاهان و درختان از ایران به اروپا و چین رفت ، و یا از آنجاها به ایران آمد

21ـ راه ها و وسایل حمل و نقل از چه نظر اهمیت فوق العاده ای دارند؟
پاسخ: از نظر سیاسی و نظامی و اقتصادی و مخصوصا تجاری.

۲۲ـ ایجاد شبکه ی وسیعی از جاده ها در دوره ی هخامنش موجب چه شد؟
پاسخ: مراکز اصلی حکومت را به یکدیگر و همچنین به کشورهای همسایه وصل میکرد.

۲۳ـ مهمترین جاده ای که در دورهی هخامنش ساخته شد چه بود؟
پاسخ: جاده ی شاهی بود که به فرمان داریوش بزرگ احداث گردید.

۲۴ـ ویژگیهای جاده ی شاهی در دورهی هخامنش چه بود؟
پاسخ: این جاده (به طول بیش از ۲۴۰۰ کیلومتر) شوش (یکی از پایتختهای هخامنشی) را به شهر «سارد» (در آسیای صغیر=ترکیه) متصل می کرد و به گفته ی « هِرودوت» در طول جاده ی شاهی به فاصله ی هر ۲۵ یا ۳۰ کیلومتر ایستگاه هایی با امکانات فراوان برای مسافران و کاروان ها ایجاد شده بود.

25ـ فنون و مهارتهای جاده سازی در دوران هخامنش چه پیشرفتی کرد؟
پاسخ: در جاهایی که زمین سست یا باتالقی بود جاده را سنگ فرش می کردند جاده ها در آن زمان به گونه ای ساخته می شد که اَرابه ها(=گاری ها) به آسانی بتوانند حرکت کنند.

۲۶ـ چه حیوانات و وسایلی در دورهی هخامنش در حمل و نقل مورد استفاده قرار می گرفت؟
پاسخ: اسب، الاغ و شتر همچنین از ارابه و گاری های دوچرخ و چهارچرخ که توسط اسب کشیده می شدند بهره ی فراوانی می بردند

۷ـ داریوش بزرگ چه کسی را مامور کشف مسیرهای آبی کرد؟
پاسخ: اِسکیلاکس.

۲۸ـ نتیجه ی مأموریت اِسکیلاکس چه بود؟
پاسخ: وی مسیر رود سند را تا اقیانوس هند ادامه داد و سپس با عبور از دریای سرخ به مصر رسید در نتیجهی این سفر برای نخستین بار مسیر دریایی میان هند و مصر شناسایی شد.

ـ اقدامات مهم و مُدبرانه ی داریوش در زمینهی توسعهی راههای دریایی چه بود؟ توضیح دهید
پاسخ: اتصال دریای سرخ به رود نیل بود. او هنگام سفر به مصر دستور داد با حفر آبراه (کانالی)دریای سرخ به رود نیل متصل گردید، تا امکان تردد کشتی ها میان این رود و دریا فراهم آید.

۳۰ـ در دورهی فرمان روایی هخامنش چه تحولی در زمینه ی دریانوردی صورت گرفت؟
پاسخ: دریانوردی و حمل و نقل دریایی به طور چشمگیری رونق گرفت. توسعه پیدا کردند و بندرهای جدیدی بنا گردید. همچنین در آن زمان کِشتی هایی با ظرفیت حمل چندصد تن کالا ساخته شد.

۳۱ـ در دوران فرمانروایی اشکانیان و ساسانیان در زمینهی راه ها و حمل و نقل چه اقداماتی صورت گرفت؟
پاسخ: راه ها و وسایل ارتباطی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار بودند و توجه زیادی به نگهداری و امنیت جاده ها صورت می گرفت در این دوران همانند زمان هخامنشیان چاپارخانه ها همچنان دایر بودند کاروانسراهای جدیدی در مسیر راه ها ساخته شد و چاه ها و قنات هایی برای تامین آب آنها حفرگردید.

32ـ بقایای کاروانسراها و پلهای برجامانده از دورهی ساسانی نشان دهنده ی چیست؟
پاسخ: نشان می دهد که در آن زمان توجه خاصی به بازسازی و توسعه ی جاده ها می شده است.

۳۳ـ در دوران ساسانیان در زمینه ی دریانوردی و کشتی رانی چه اقداماتی صورت گرفت ؟
پاسخ: به دستور پادشاهان ساسانی بنادر و اسکله های متعددی به خصوص در خلیج فارس و دریای عمان ساخته شد. و کشتی ها و دریانوردان ایرانی حضور چشمگیری در دریا و اقیانوس ها داشتند.

۳۴ـ به گفته ی مورخان اهالی کدامیک از بنادر خلیج فارس در دریانوردی و صیادی مهارت زیادی داشتند؟
پاسخ: بندر سیراف.

35ـ نقش و اهمیت راه ها در دوره ی باستان چه بود؟
پاسخ: ۱ـ امکان جابجایی مسافر و کالا را فراهم می آوردند.۲ـ در انتقال اندیشه ها و فرهنگ ها نیز نقش مهمی داشتند.۳ـ از طریق مسیرهای زمینی و دریایی بود که فرهنگ و هنر و معماری اقوام و جوامع عهد باستان در بخشهای وسیعی از جهان آن روزگار تاثیر گذاشتند.۴ـ بسیاری از آیین ها و دین های باستانی از طریق جاده های از شرق به غرب عالم و یا بالعکس راه یافتند.

پ: پول، اوزان و مقیاس ها

۳۶ـ تا زمان داریوش بزرگ وضعیت پول در بیشتر نواحی تحت فرمان حکومت هخامنشی چگونه بود؟
پاسخ: سکه(پول)رواج چندانی نداشت و مبادله ی کالا به صورت پایاپای انجام میگرفت. حقوق و دستمزدها نیز به صورت کالا پرداخت میشد. سکه های طلا و نقره بیشتر در مناطق مثل بابل ،لیدی و شهرهای فینیقی نشین سواحل شرقی دریای مدیترانه رایج بود.

۳۷ـ داریوش در زمینه ی ضرب سکه چه اقداماتی انجام داد؟
پاسخ: سکه هایی با وزن و عیار مشخص ضرب کرد که در سرار قلمرو هخامنش و حتی فراتر از آن اعتبار داشت

38ـ سکه های طلای داریوش چه نام داشت؟
پاسخ: دَریک. (سِکِّه ی طلا= دَریک * سِکِّه ی نقره= شِکِل)

ـ ضرب سکه های طلا در انحصار چه کسی بود؟
پاسخ: در انحصار شاه بود و شهربَی ها)= ساتراپ ها( با اجازهی پادشاه می توانست سِکِّهی نقره ضرب کند.

۴۰ـ نظام پولی که داریوش هخامنشی ایجاد کرد چه نتیجه ای داشت؟
پاسخ: معیاری برای ارزش گذاری کالاها و خدمات در نواحی مختلف پادشاهی هخامنشی شد.و عامل مهمی در بسط و گسترش تجارت داخلی و خارجی بود.

۴۱ـ وضعیت پول در دوره ی اشکانیان و ساسانیان چگونه بود؟
پاسخ: کاربرد پول به خصوص در شهرها گسترش یافت و سکه های نقره ای و مسی در مبادلات تجتاری در منطقهی وسیعی به جریان افتاد.

۴۲ـ هخامنشیان واحدهای وزن و اندازه گیری کدام دولت را حفظ کردند؟
پاسخ: ایلامیان.

۴۳ـ به دستور کدام پادشاه واحدهای وزن و اندازه گیری مشخصی برای شهریاری هخامنشی تعیین شد؟
پاسخ: داریوش بزرگ(= داریوش یکم).

ـ چرا پیمانه یا کیل در زندگی اقتصادی دوره ی هخامنشی از اهمیت ویژه ای برخوردار بود؟
پاسخ: چون در آن روزگار میزان و مقادیر مواد خوراکی را بجای وزن کردن با پیمانه تعیین می کردند.

۴۵ـ حکومت هخامنشی چگونه کمک شایانی به رونق اقتصادی و توسعه ی صنعت کرد؟
پاسخ: با یکپارچه ساختن سرزمینهای ثروتمند و متمدنی که مردم آنها دارای تجربیات فراوانی در تولید کالاهای مختلف بودند.

۴۶ـ آثار و اشیای برجا مانده از دورهی هخامنشی بیانگر پیشرفت چه صنایعی می باشند؟
پاسخ: صنایع فلزکاری صافکاری و بافندگی.

۴۷ـ محتوای لوح های گلی کشف شده از خزانه ی تخت جمشید چه مسائلی را در زمینه ی صنعت معلوم می سازد؟
پاسخ: معلوم میشود که در زمان هخامنشیان کارگاه هایی وجود داشته است که متعلق به شاه بوده اند و اشیا و خوراکی های مربوط به کاخ شاهی را تولید می کردند. استادکاران و صنعتگرانی از سرتاسر قلمرو پهناور هخامنشی در این کارگاهها مشغول به کار بودند.

48ـ وضعیت صنعت در دورهی سلوکیان اشکانیان و ساسانیان چگونه بود؟
پاسخ: شواهد و مدارک تاریخی دلالت بر رونق نسبی تولیدات صنعتی در دوران سلوکیان و مخصوصا اشکانیان دارد. در دوران فروان روایی ساسانیان همگام با توسعه ی شهرنشینی صنعت نیز رشد کرد و کیفیت کالاهای تولیدی بهتر شد.

۴۹ـ کدام صنعت در دورهی ساسانیان ترقی شایانی کرد؟
پاسخ: صنعت بافندگی بخصوص بافت پارچههای ابریشمی.

۵۰ـ حکومت ساسانی در زمینه ی تولید ابریشم چه اقداماتی انجام داد؟
پاسخ: با در اختیار گرفتن واردات ابریشم خام از چین و کوچاندن بافندگان ماهری از قلمروی رم در شام (سوریه)به ایران کارگاههای بافندگی متعددی را در شوش، جندی شاپور(گندی شاپور) و شوشتر ایجاد کرد. این کارگاه ها نوعی پارچه ی ابریشمی و زر بافت را تولید میکردند که در جهان آن روز شهرت و مشتریان فراوانی داشت.

51ـ در دوره ی ساسانی کارگاههای بافندگی متعلق به حکومت چه کاری را انجام میدادند؟
پاسخ: کالاهای مورد نیاز شاه درباره ی سپاه و تشکیلات ادراری را تامین می کردند.

۵۲ـ از چه زمانی تجارت داخلی و خارجی در ایران باستان توسعه پیدا کرد؟
پاسخ: پس از شکل گیری حکومتی قدرتمند توسط اقوام آریایی در ایران به خصوص در پی روی کار آمدن حکومت هخامنشیان.

۵۳ـ پیدا شدن سکه های هخامنشی و مصنوعات نواحی تابعه ی این سلسله در سواحل رودهای دانوب و رُن در مرکز اروپا و سیلان در جنوب آسیا نشان دهنده ی چیست؟
پاسخ: نشان هایی از برقراری روابط بازرگانی با سرزمینهای دور است.

۵۴ـ کدام شهر در قلب پادشاهی هخامنشی مرکز تجاری مهمی به شمار میرفت؟
پاسخ: بابل.

ـ بنادر کدام دریاها مراکز اصلی تجارت دریایی دوره هخامنشی محسوب می شدند؟
پاسخ: بنادر خلیج فارس و نیز بنادر واقع شده در سواحل شرقی دریای مدیترانه.

۵۶ـ تجارت در عهد هخامنشیان شامل چه کالا هایی بود؟
پاسخ: شامل انواع مختلفی از مواد اولیه مانند فلزات و چوب محصولات کشاورزی و دامی و تولیدات صنعتی می شد. بخش قابل توجهی از کالاهای تجاری را اجناس مورد نیاز مردم مانند اساس منزل ظروف آشپزخانه و مواد خوراکی تشکیل میداد.

۵۷ـ وضعیت تجارت در دوران حکومت سلوکیان چگونه بود؟
پاسخ: رونق گذشته را نداشت. از حجم مبادله ی کالاهای ارزان قیمت کاسته شد و در عوض اشیای تجملی جای آن را گرفت.

۵۸ـ چرا با به قدرت رسیدن اشکانیان بار دیگر جریان داد و ستد به خصوص بازرگانی خارجی رونق اساسی گرفت؟

پاسخ: عامل مهم این رونق برقراری روابط سیاسی و تجاری میان ایران و چین و در پی آن گشایش جاده ی معروف ابریشم بود.

۵۹ـ نقش ایران در دوره ی اشکانیان در تجارت باستان چه بود؟
پاسخ: ایران به عنوان واسطه تجاری بزرگ میان چین و هند، و نیز با اروپا عمل می کرد.

۶۰ـ چرا در زمان اشکانیان در آمد هنگفتی از حقوق گمرکی و عوارض حمل و نقل و راهداری نسیب آنان می شد؟
پاسخ: زیرا در آن زمان اشکانیان ابریشم چین و ادویه هندوستان مشتریان زیادی در قلمرو رم داشت.

۶۱ـ وضعیت تجارت در دوران ساسانیان چگونه بود؟
پاسخ: در دوران فرمان روایی ساسانیان تجارت در مسیرهای زمینی و دریایی گسترش چشمگیری پیدا کرد. بازرگانان ایرانی در مناطق وسیعی از جهان آن روزگار از چین تا شرق افریقا و مرکز اروپا مشغول داد و ستد بودند

۶۲ـ حکومت ها برای اداره ی قلمرو و حفظ قدرت و تامین هزینه های گوناگون نیازمند چه بودند.

پاسخ: همواره نیازمند منابع درآمد پایدار و مطمئنی بودند و در واقع اقتدار و عظمت حکومت ها بستگی به منابع مالی و موجودی خزانه ی آنها داشت.

۶۳ـ به طور کلی عمده ترین منابع درآمد حکومت در دوران ایران باستان چه بود؟
پاسخ: عبارت بود از: انواع مالیات ها شامل مالیات کشاورزی و دام ،مالیات پیشه وران و مالیات سرانه؛ عوارض گمرکی، حمل و نقل و راه داری و حقوق بهره برداری از معادن و جنگل ها.

۶۴ـ وضعیت اقتصادی و معیشت ایران و دوران باستان همواره تحت تاثیر چه عواملی قرار داشت؟
پاسخ: عوامل سیاسی و مدیریتی و اقلیمی.

۶۵ـ وضعیت اقتصادی دوره ی باستان در زمان صلح و در زمان جنگ و آشوب چگونه می شد؟

پاسخ: در زمان هایی که صلح آرامش، امنیت و آرامش حکمفرما بود و زماندارانی لایق و کاردان حکومت می کردند، فعالیتهای اقتصادی شرایط خوبی داشت و مردم با خیال آسوده به کسب و کار می پرداختند و از حداقل امکانات برخوردار بودند؛ اما در دورانی که حکومت مرکزی ضعیف و آشوب و نا امنی فراگیر می شد و یا دشمنان خارجی به ایران هجوم می آوردند اوضاع و شرایط اقتصادی به هم می ریخت و رونق و آبادانی از بین می رفت.

۶۶ـ چه عواملی بر وضعیت اقتصادی ایران باستان تاثیر منفی می گذاشت؟
پاسخ: عوامل طبیعی و اقلیمی به خصوص خشکسالی و سیل و طغیان رودخانه ها و تخریب سدها.

۶۷ـ چه عواملی موجب رکود و افت تولید در ایران باستان می شد؟
پاسخ:۱: بیماریهای فراگیر و کُشنده ای (مثل طاعون و وبا). ۲: عوامل طبیعی و اقلیمی به خصوص خشکسالی و سیل و طغیان رودخانه ها و تخریب سدها.

۶۸ـ بروز بیماریهای فراگیر و کشنده ای چون طاعون و وبا موجب چه می شد؟

پاسخ: موجب مرگ و میر گسترده ی نیروی کار و در نتیجه رکود و اُفت تولید می شد